Onder de coronavirussen bij de hond is het enterisch coronavirus het best gekend. Transmissie van dit virus dat honden van alle leeftijden kan infecteren, gebeurt oro-fecaal. Jonge honden tussen 6 en 12 weken zijn het meest gevoelig voor de infectie die 1 tot 3 dagen later gevolgd wordt door braken en diarree. Deze laatste kan hemorragisch zijn, maar dat is niet steeds het geval. Sterfte komt zelden voor (6). Recent werden twee genotypes geïsoleerd uit fecesmateriaal van zieke pups: CCoV I en CCoV II (4). In tegenstelling tot het CCoV II kan CCoV I niet in celkultuur gekweekt worden.
In 2005 werd een uiterst pathogene variant van CCoV II geïndentificeerd in Italië (1). De zieketetekens die beschreven werden bij 3 dwergpinchers waren: koorts, anorexie, apathie, hemorragische diarree en convulsies. Na 48 h trad sterfte op. Experimentele infectie bij honden toonde aan dat de hemorragische diarree 2 tot 7 dagen na de infectie optrad. Het braken trad later op, nl. 4 tot 7 dagen na infectie. Bij deze honden werd eveneens leucopenie vastgesteld (2). Bij autopsie vertoonden de dieren hemmorragische enteritis, vergrote milt met bloedingen onder het miltkapsel, oppervlakkige stuwing en bloedingen ter hoogte van de lever en de longen (1, 2). Decaro en zijn medewerkers (2) toonden aan dat het verloop van de ziekte varieerde naargelang de leeftijd van de honden. De oudere dieren (6 maanden) herstelden langzaam in tegenstelling met de jongere honden (2,5 maanden) die de ergste klinische tekens vertoonden en waar 2 op de 3 experimenteel geïnfecteerde dieren geuthanaseerd moesten worden.
Dit coronavirus was niet verschillend van het CCoV II-virus dat geïsoleerd kan worden uit fecaal materiaal van de hond. Het algemeen karakter van deze infectie is echter verantwoordelijk voor de ernst van deze ziekte. Het virus werd dan ook pantroop coronavirus van de hond (Eng: panatropic canine coronavirus - CCoV) genoemd.
Sinds maart 2008 werden in Noord-Frankrijk en België 6 uitbraken van hemmorragische diarree gevolgd door convulsies en sterfte van pups binnen 48 h vastgesteld. In meerdere gevallen was er sprake van contact tussen de aangetaste pups en honden uit Oost-Europa 1 tot 2 weken voor het optreden van de klinische tekens. Bij de autopsie werden lymfadenopathie, pulmonaire stuwing en leverdegeneratie vastgesteld. Aan de hand van RT-PCR-analyse werd de aanwezigheid van CCoV-II bevestigd. Isolatie van dit virus uit alle organen (darm, milt, longen, lever, hersenen), liet toe dit virus te bestempelen als pantroop coronavirus.
Verdere studies zijn nodig om de eigenschappen van het virus en deze systemische ziekte beter te leren kennen. Differentiaal diagnose tussen dit pantrope coronavirus en het parvovirus kan gemaakt worden aan de hand van de snelle evolutie van de ziekte, aanwezigheid van convulsies en vaccinatie tegen het hondenparvovirus. Door RT-PCR op fecaal materiaal, milt-, lever-, nier-, lever- of hersenweefsel kan in het lab de diagnose worden gesteld.
Preventie
Zowel in Europa als in de Verenigde Staten zijn vaccins tegen het hondencoronavirus in de handel. De agentia uit deze vaccins bevatten dezelfde antigenen als deze van het pantroop coronavirus. Pups die een natuurlijke infectie hadden meegemaakt met het enterische CCoV leken niet beschermd te zijn voor een experimentele infectie met het pantroop virus. De symptomen waren echter wel milder (3).
Behandeling
Coronavirussen kunnen ademhalings-, spijsverterings- en zenuwstoornissen veroorzaken in diverse species. Tot voor kort verliep de infectie met milde ziektesymptomen en bijgevolg werd er nagenoeg niet gezocht naar coronavirusspecifieke antivirale middelen. Vooral na het verschijnen van SARSCoV in de humane geneeskunde en in mindere mate FIP bij de kat in de diergeneeskunde, werd naarstig gezocht naar middelen die gebruikt konden worden tegen deze infecties.
Voor de behandeling van infecties van het pantroop coronavirus bij de hond werd er met uitzondering van een symptomatische behandeling, vooralsnog geen antivirale behandeling voorgesteld.
Het recombinant feliene omega-interferon is in België in de handel voor de behandeling van virale leukemie bij de kat en parvovirus-infecties bij de hond. In een recent gecontroleerd onderzoek werd geen werkzaamheid vastgesteld voor de behandeling van feliene infectieuze peritonitis bij de kat (5). Dit resultaat pleit dus niet in het voordeel van het feliene omega-interferon voor de behandeling van honden met een pantrope coronavirusinfectie. Om deze behandeling bij de hond te evalueren zijn echter gecontroleerde onderzoeken nodig.
Voorzichtigheid is bijgevolg geboden, ook gezelschapsdieren ontsnappen niet aan de opkomst van nieuwe virale pathologieën.
Referenties
- BUONAVOGLIA C., DECARO N., MARTELLA V., ELIA G., CAMPOLO M., DESARIO C., CASTAGNARO M., TEMPESTA M. Canine coronavirus highly pathogenic for dogs. Emerg Infect Dis 2006,12, 492-494.
- DECARO N., CAMPOLO M., LORUSSO A., DESARIO C., MARI V., COLAIANNI M.L., ELIA G., MARTELLA V., BUONAVOGLIA C. Experimental infection of dogs with a novel strain of canine coronavirus causing systemic disease and lymphopenia. Veterinary Microbiology 2008,128, 253-260.
- DECARO N., BUONAVOGLIA C., An update on canine coronaviruses: Viral evolution and pathobiology Veterinary Microbiology 2008 132 221-234)
- PRATELLI A., DECARO N., TINELLI A., MARTELLA V., ELIA G., TEMPESTA M., CIRONE F., BUONAVOGLIA C. Two genotypes of canine coronavirus simultaneously detected in the fecal samples of dogs with diarrhea. Journal of Clinical Microbiology 2004,42, 1797-1799.
- RITZ S.J., EGBERINK H., HARTMANN K. Influence of feline interferon-omega on the survival time and quality of life of cats with feline infectious paritonitis . J. Vet. Int. Med 2007, 21, 1193-1197.
- THIRY E. Maladies virales digestives du chien In: Point Vétérinaire, ed. Virologie clinique du chien et du chat. Point Vétérinaire : Maisons-Alfort, 2002, 29-48.