Kernboodschap

• In België zijn alleen meloxicam oraal en robenacoxib oraal geïndiceerd voor een langdurige behandeling bij katten (chronische musculoskeletale aandoeningen).
• De laagst mogelijke effectieve dosis verdient de voorkeur.
• Gelijktijdig gebruik van corticosteroïden of andere NSAID's is gecontra-indiceerd.
• Bij verandering van NSAID moet een overgangsperiode (zonder NSAID-toediening) in acht worden genomen, die afhankelijk is van de halfwaardetijd van het geneesmiddel.
• De incidentie van bijwerkingen tijdens langdurige behandeling met NSAID's blijft onbekend.
• Er is weinig wetenschappelijk bewijs voor langdurig gebruik van NSAID's bij katten met een chronische nierziekte. IRIS-stadium 4 en/of progressieve/onstabiele nierziekte blijft een contra-indicatie.

Inleiding

De International Society of Feline Medicine (ISFM) en de American Association of Feline Practitioners (AAFP) hebben onlangs richtlijnen gepubliceerd om behandelaars consensusinformatie en advies te geven over het langdurig gebruik van NSAID's voor de behandeling van chronische pijn bij katten.

NSAID's behoren tot de meest gebruikte analgetica in de diergeneeskunde. Bij katten is langdurig gebruik vooral gerechtvaardigd in gevallen van osteoartritis, de meest voorkomende oorzaak van chronische pijn bij deze diersoort. Voor die indicatie is het gebruik van NSAID's het best onderzocht. In het geval van andere chronische aandoeningen (bv. gingivostomatitis) is de wetenschappelijke literatuur nog zeer beperkt.

In België zijn alleen diergeneesmiddelen op basis van meloxicam en robenacoxib voor orale toediening geïndiceerd voor langdurig gebruik bij de "behandeling van chronische musculoskeletale aandoeningen".

In de praktijk

Voor de start van de behandeling

Voordat een langdurige behandeling met NSAID’s wordt opgestart, moeten verschillende afwegingen worden gemaakt:

• Controleer of de kat inderdaad chronische pijn heeft (gedrag van de kat, lichamelijk onderzoek).
• Voer een grondig lichamelijk onderzoek uit (gewicht, vochtinname, fysieke conditie, bloeddruk…), aangevuld met laboanalyses (hematocriet, specifieke urinedichtheid, chemisch serumprofiel), om eventuele contra-indicaties op te sporen (zie Tabel 1).

• Kies het geneesmiddel: meloxicam oraal of robenacoxib oraal.
  • In de vorm van een suspensie (meloxicam) of tabletten (meloxicam, robenacoxib).
  • De keuze hangt af van de beschikbaarheid, de smakelijkheid en de voorkeuren wat de formulering betreft. Een geneesmiddel in de vorm van een suspensie is mogelijk gemakkelijker toe te dienen aan de kat dan een tablet. Er zijn momenteel geen studies die de werkzaamheid en veiligheid van meloxicam en robenacoxib bij langdurig gebruik vergelijken.
  • Dosering: volgens de SKP/bijsluiter.

Tijdens de behandeling

De auteurs van de richtlijnen geven verschillende praktische adviezen voor tijdens de behandeling:

• Bepaal de laagst mogelijke effectieve dosis om bijwerkingen te beperken, vooral bij katten met een chronische nierziekte (zie hieronder "En wat met chronische nierziekte?").
• Neem bij verandering van NSAID een overgangsperiode in acht (zonder toediening van NSAID), die afhangt van de halfwaardetijd van het geneesmiddel.
• Zorg voor een regelmatige opvolging (de richtlijnen vermelden geen frequentie) om de klinische respons van de kat op de behandeling te controleren. Gebruik pijnbeoordelingsschalen (FMPI, CSOMf, MI-CAT(C)) om een objectieve pijnscore vast te stellen en de evolutie van de pijn te kunnen opvolgen.
• Let op het optreden van bijwerkingen (bv. anorexie, braken, nierproblemen, verhoogde leverenzymwaarden, stollingsproblemen, enz.). In de grote meerderheid van de gevallen blijft de incidentie ervan echter onbekend.
• Gebruik ook niet-medicamenteuze methoden (bv. plaats een hellend vlak om de toegang tot de rustplaatsen gemakkelijker te maken) en betrek de eigenaar bij het zorgtraject (beoordelen van de werkzaamheid van de behandeling, controleren op bijwerkingen, enz.).

En wat met chronische nierziekte?

Volgens de auteurs van de richtlijnen is er momenteel weinig wetenschappelijk bewijs voor langdurig gebruik van NSAID’s bij katten met chronische nierziekte. 

Worden NSAID’s gebruikt bij deze dieren, dan zijn regelmatige routinecontroles noodzakelijk om de laagst mogelijke effectieve dosis te bepalen, mogelijke bijwerkingen te identificeren en de evolutie van de nierziekte op te volgen. 

Bij twijfel moeten andere analgetica (uit andere farmacologische families) worden overwogen (zie ook dit Folia-artikel van 2019).

Commentaar van het BCFI

Ondanks hun methodologische tekortkomingen kunnen deze richtlijnen dierenartsen helpen bij het nemen van beslissingen in verband met een langdurige behandeling met NSAID’s bij katten met chronische pijn (osteoartritis). Ze bieden op consensus gebaseerde informatie en advies over de juiste toepassing van deze analgetica, die zeer veel worden gebruikt in de diergeneeskunde.

Het onderzoek van elke patiënt voordat een behandeling wordt gestart, blijft de verantwoordelijkheid van de dierenarts. Vanwege het risico op toxiciteit blijft het belangrijk de eigenaars van het dier eraan te herinneren dat het verboden is om analgetica bedoeld voor humaan gebruik (bv. paracetamol) aan hun kat te geven (zie ook dit Folia-artikel van 2020).

De richtlijnen benadrukken ook dat het wetenschappelijk bewijs over dit onderwerp nog beperkt is.

Over de richtlijnen

Deze richtlijnen werden opgesteld door een panel van experten van de ISFM en de AAFP, op basis van de beschikbare wetenschappelijke literatuur, meningen van experten en hun eigen ervaring.

Ze hebben een aantal beperkingen:

• De wetenschappelijke literatuur over langdurig gebruik van NSAID’s bij katten is nog beperkt.
• De richtlijnen worden gepresenteerd in de vorm van een narratieve review, die minder robuust is dan een systematische review, en dat is nadelig voor de transparantie en de controle van de geldigheid van het wetenschappelijk bewijs. Bovendien wordt de gebruikte methodologie voor het opstellen van deze richtlijnen niet gepreciseerd (inclusiecriteria voor de geselecteerde studies, geraadpleegde databases, aantal geselecteerde studies, enz.).
• De leden van het panel hebben financiële steun gekregen van farmaceutische bedrijven die NSAID’s voor katten produceren. Ze verklaren echter dat er geen rechtstreeks belangenconflict is met betrekking tot deze richtlijnen.

Bron

Taylor, S., Gruen, M., KuKanich, K., X Lascelles, B. D., Monteiro, B. P., Sampietro, L. R., ... & Steagall, P. V. (2024). 2024 ISFM and AAFP consensus guidelines on the long-term use of NSAIDs in cats. Journal of Feline Medicine and Surgery, 26(4), 1098612X241241951.